FIKHU’L EVSAT

Satın almak için  SUR Tel: 0507 410 82 49

Bu eser fıkhın, Zekat, Oruç ve Hacc ile ilgili konularını okuyucunun anlayışına sunmak gayesiyle hazırlanmıştır. Zekat bahsine Sadaka-i Fıtr Babı, Oruç bahsine İtikaf Babı ve Hacc bahsine de Umre Babı eklenmiştir. Bu meseleler daha çok fıkhın temel konularını ihtiva eden ve günümüzde de çok defa sorulan ve araştırılan meselelerdir.

FIKHU’L- EVSAT’TAN SEÇMELER

Sual: Orucun bozulmasında genel kaide nedir?

Elcevap: Oruç “girmekle”, abdest ise, “çıkmakla” bozulur. (İ. Abidin 1. Cilt, 216. Sh.)

Sual: Unutarak yemek orucu bozar mı?

Elcevap: Hayır bozmaz. Şeyhinden naklen Halebî diyor ki: “Uyuyarak namaz vaktini geçirmek de, unutarak oruç yemek gibidir. Çünkü her ikisi haddi zatında günahtır. Nitekim ulema; sabah namazına kalkamayacağından korkan kimsenin, gece muhabbeti yapmasının mekruh olduğunu açıklamışlardır. Lakin unutan veya uyuyan kimse kadir olmadıkları için onlardan günah sakıt olmuştur. Fakat onların hallerini bilen kimsenin unutana hatırlatması, uyuyanı uyandırması vacibtir. Ancak zayıf olursa, acıyarak orucu hatırlatmayabilir.” (İ. Abidin 4. Cilt, 279. Sh.)

Sual: Unutanın orucunun bozulmamasının delili nedir?

Elcevap: Unutanın orucunun bozulmaması, Peygamber (s.a.v.): “Oruçlu iken unutarak yiyip içen kimse orucunu tamamlasın! Onu ancak Allah yedirmiş ve içirmiştir.” (Buhari, Müslim) buyurduğu içindir. (İ. Abidin 4. Cilt, 293. Sh.)

Sual: Unutmak özür sayılır mı?

Elcevap: Kul haklarında unutmak özür değildir. Yani fiili üzerine hüküm terettüp eder. Mesela emanet bırakılan bir şeyi yerse öder. Fakat ahirette muahaze cihetinden özürdür; günahı yoktur. Nitekim Allah haklarında böyledir. (İ. Abidin 4. Cilt, 279.- 280. Sh.)

Sual: Boğazına toz, duman kaçarsa orucu bozulur mu?

Elcevap: Boğazına toz, duman veya sinek kaçarsa, hatırladığı halde bile istihsanen orucu bozulmaz. Çünkü bundan korunmanın imkanı yoktur. Bundan şu anlaşılır ki, boğazına dumanı kendisi çekerse orucu bozulur. Hangi duman olursa olsun hüküm budur. Velev ki hatırlayarak öd veya amber çeksin. Çünkü bundan korunmak mümkündür. (İ. Abidin 4. Cilt, 280. Sh.)

Sual: Gül suyu yahut misk koklamak da bunun gibi midir?

Elcevap: Bunun gül veya gül suyu yahut misk koklamakla bir olduğu sanılmamalıdır. Zira misk ve benzeri bir şeyle karışıp güzel kokan hava ile kasten midesine inen dumanın birbirinden farklı olduğu açıktır. İmdad. (İ. Abidin 4. Cilt, 281. Sh.)

Sual: Boğazına toz girmesine mani olabilirse, mani olmadığı takdirde orucu bozulur mu?

Elcevap: Evet orucu bozulur. Şürunbulaliyye. (İ. Abidin 4. Cilt, 281. Sh.)

Sual: Kulağa yağ akıtmakla oruç bozulur mu?

Elcevap: Kulağa yağ akıtmakla bilittifak oruç bozulur. Su kaçmakla bilittifak bozulmaz. Akıtılırsa bozulup bozulmayacağı ihtilaflıdır. Nuh. (İ. Abidin 4. Cilt, 282. Sh.)

Sual: Göze damlatılan bir ilacın tadını, boğazında hisseden kimsenin orucu, bozulur mu?

Elcevap: Bize göre bozulmaz. (F. Hindiyye 2. Cilt, 36. Sh.)

Sual: Zekatın farz olmasının şartları nelerdir?

Elcevap: Zekatın farz olmasının şartı: Akıl, büluğ, müslümanlık, hür olmak ve hükmen olsun zekatın farz olduğunu bilmektir. Mesela: İslam memleketinde olması hükmen bilmek sayılır. (İ. Abidin 4. Cilt, 10. Sh.)

*İhtar: Akıl, büluğ, müslümanlık, bu üç şart, namaz, zekat, oruç, hacc gibi ibadetlerin farz olmasının şartıdır.

Sual: Malın üzerinden bir sene geçmesi şart mıdır?

Elcevap: Zekatın farz olmasının şartlarından birisi de, malın üzerinden bir sene geçmesidir. Zekatta kameri seneye itibar edilir. Gunye’de de böyledir. (F. Hindiyye 1. Cilt, 579. Sh.)

Sual: Zekatın vücub sebebi nedir?

Elcevap: Zekatın vücub sebebi nisabtır. (El- Hidaye 1. Cilt, 229. Sh.)

Sual: Zekatta nisaba malik olmak şart mıdır?

Elcevap: Zekatın sebebi nisaba malik olmaktır. Binaenaleyh vakıf hayvanlarla sebil olarak bırakılan atlara zekat verilmez. Çünkü bunlarda mülk yoktur. Düşmanın alıp götürdüğü mallara da zekat yoktur. (İ. Abidin 4. Cilt, 11. Sh.)

Sual: Zekatın farziyetine delil nedir?

Elcevap: Allahu Teala (c.c.) şöyle buyuruyor: “Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğin, yücelteceğin bir sadaka al.” (Tevbe: 103.)

*Namazı kılın, zekatı verin. (Bakara: 43.) (Bakara: 110.) (Müzzemmil: 20.) (Nur: 56.)

Sual: Hangi mallara zekat düşmez?

Elcevap: Mesken evleri, giyilen elbiseler, ev eşyası, binek hayvanları, hizmet köleleri ve kullanılan silahlara zekat düşmez. Çünkü bunların hepsi kişi için ihtiyaç maddeleridir ve aynı zamanda bunlardan gelir de sağlanamaz. İlim ile uğraşan kimsenin kitapları ile sanatkarın sanatı ile ilgili aletleri de öyledir. (El- Hidaye 1. Cilt, 217. Sh.)

Sual: Haram mala zekat düşer mi?

Elcevap: Kınye’de şöyle deniliyor; “Haram mal nisabı dolduruyorsa zekatını vermek lazım gelmez. Çünkü o kimseye bu malın hepsini tasadduk etmek vacibtir. (İ. Abidin 4. Cilt, 67. Sh.)

Sual: Haram maldan sevap uman kimsenin hükmü nedir?

Elcevap: Bir adam haram maldan bir fakire bir şey verir de ondan sevap umarsa, kafir olur. Fakir bunu bilir de ona dua eder, veren de amin derse her ikisi kafir olurlar. (İ. Abidin 4. Cilt, 68. Sh.)

Sual: Kiraya verilen mala zekat düşer mi?

Elcevap: Hayır düşmez. Bir kimse, kullanmak veya kiraya vermek için, bakır kazanlar satın almış olsa, kiralık evlere zekat olmadığı gibi, bunlara da zekat yoktur. (F. Hindiyye 1. Cilt, 597. Sh.)

Sual: Kira gelirine zekat düşer mi?

Elcevap: Evet düşer. Bir kimse, arazisini, her seneliği 300 dirhem olmak üzere, üç seneliğine kiraya verse; aradan sekiz ay geçince, 200 dirheme sahip olsa; o zamandan itibaren bir sene geçince, 500 dirhemin zekatını verir. (F. Hindiyye 1. Cilt, 601. Sh.)

Sual: Kira gelirini hemen harcıyorsa zekat düşer mi?

Elcevap: Hayır düşmez. Bir şahsın, 1.000 dirhemden başka malı olmasa, buna karşılık olarak, seneliği 100 dirhemden on senelik bir ev icarlasa ve bu 1.000 dirhemi de ev sahibine verse; Evini kiraya veren kimse ise, birinci ve ikinci yıllar için zekat vermez. Çünkü, bu durumda nisab noksan bulunmaktadır. Sonra da, her sene için 100 dirhem artırarak, ona göre zekatını verir. Ancak, aldığı kira bedelini artırmıyorsa (biriktiremiyorsa), bu kimsenin zekat vermesi gerekmez.(F. Hindiyye 1. Cilt, 602. Sh.)